Het fragment van de Neanderthalerschedel. Duidelijk te zien is de dikke wenkbrauwboog, die kenmerkend is voor Neanderthalers. (Foto: Erik de Goederen)
16 jun 2009
Voor het eerst is in Nederland een stukje schedel van een Neanderthaler ontdekt. Het meer dan 40.000 jaar oude bot is gevonden langs de Zeeuwse kust en is afkomstig van de Noordzeebodem. Sinds 1874 worden in Zeeland veel fossiele botten boven water gehaald, nog nooit eerder zat daar een stukje van een Neanderthaler tussen. De unieke vondst is vanaf 16 juni te zien in het Rijksmuseum van Oudheden.
Een internationaal wetenschappelijk team van archeologen heeft het Neanderthaler-bot uitvoerig onderzocht. De wetenschappers vergeleken het fragment met andere schedels van Neanderthalers en konden zo aantonen dat het gaat om de schedel van een jonge man. Onderzoek naar de chemische samenstelling van het bot laat zien dat de jonge Neanderthaler vooral vlees at. Ook bleek dat de Neanderthaler een goedaardig tumor had, waarschijnlijk al vanaf zijn geboorte. De archeologen gaan hun onderzoeksresultaten binnenkort in het vaktijdschrift Journal of Human Evolution publiceren.
De voor Nederland unieke vondst toont aan hoe belangrijk de Noordzeebodem is voor archeologen. In de IJstijd was de Noordzee nog geen water, maar land. Er leefden toen mensen en mammoeten. Van de Noordzeebodem worden regelmatig stenen werktuigen van Neanderthalers en veel botten van mammoeten en andere ijstijddieren opgediept. Nooit eerder troffen wetenschappers ook botten van Neanderthalers zelf aan.
Dit Neanderthaler-bot is enkele jaren geleden door een amateur-paleontoloog gevonden in het afval van een schelpenzuiger. Dit schip baggert grote hoeveelheden schelpen en zand op van de zeebodem om te gebruiken als bouwmateriaal. Tussen de schelpen zitten soms ook fossielen. De precieze plek is niet bekend, maar het bot moet afkomstig zijn uit het Middeldiep, een gebied op zee dat op zo'n 15 kilometer afstand van de Zeeuwse kust ligt.
Tot en met 27 september 2009 is het fossiel nog te zien in de tentoonstelling Neanderthaler uit de Noordzee in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.